De kunst van het veranderen. De meeste zorgprofessionals willen beter worden in wat ze doen. Onderzoek heeft echter aangetoond dat welke vorm van hulp we ook bieden, het biedt slechts een summiere bijdrage aan de verandering. Met andere woorden; er zijn geen methodes of benaderingen, strategieën of interventies waarvan is aangetoond dat ze beter zijn dan enige andere. Noch bepalen de keuzes van interventies de uitkomst ten aanzien van de oplossing. Het is uiteindelijk de client of de coachee die het werk verzet. Die de verandering teweeg brengt.

Onze expertise als zorgprofessional ligt bovenal in het faciliteren van het proces. We helpen de patient/client/coachee/systeem om zichzelf te helpen in de verandering. Het gaat er dus niet zozeer om wat we de doen, veel belangrijker en meer impactvoller is de vraag hoe we het doen. En hoe we het doen heeft veel te maken met wat we als professional inbrengen in het hulpverlenen, het coachen of het counsellen. Dus wat betekent ‘professionele ontwikkeling’ hoe bereiken we dit en welke invloed heeft dit op de kunst van de verandering?

Ons brein is een vernuftig apparaat. Bij wijze van energiebesparing zijn we zoveel mogelijk geautomatiseerd. We hebben gewoontes, rituelen en ingesleten patronen. Pas op het moment dat het ons functioneren belemmert, zijn we bereidt te veranderen. En nog steeds niet met heel veel enthousiasme.

Verandering kost moeite. Verandering kost energie en vooral ook heel veel tijd. En tijd is niet iets waar we veel geduld voor hebben. Toch zijn we als zorgprofessionals gefixeerd op het bewerkstelligen van die verandering. Resultaat is wat telt. Echter; we lopen met enige regelmaat aan tegen de onbewuste boodschap ‘help mij maar verander mij niet.’ Voor we het weten, zijn we hard aan het werk en leunt de patient/client/ coachee of het systeem achterover. En zich beklaagt over dat het maar niet opschiet. Dit gebeurt er als we onze focus hebben op wat we doen en waar we naartoe willen. Niet onbelangrijk maar ondergeschikt aan hoe we het doen.

In het proces van verandering is ons inziens het volgende waar: We kunnen in onze professionaliteit volledig afstemmen op en aansluiten bij de ander als we als individu afgestemd zijn op onszelf. En dat vraagt aandacht voor onze eigen persoonlijke ontwikkeling; waar liggen mijn grenzen, wat is van mij en wat is van de ander (waar neem ik verantwoordelijkheid voor en waar voel ik me verantwoordelijk voor), wat gebeurt er met mij intern als er heftige emoties spelen? En welke invloed heeft dit op mijn aanwezigheid bij de ander? Het zijn een paar van die vragen die bijdragen aan onze professionale zorg. Of om met een gelezen artikel te spreken; ‘professional zijn in de zorg vraagt erom met enige regelmaat ons eigen eelt te verwijderen.’ Om impact te hebben op het proces van de verandering bij anderen, dienen we ten volste aanwezig te zijn bij de ander. Hebben we oog voor de relatie waarop de inhoud bedding krijgt. Investeren we in luisteren naar het ongezegde én hebben we de stevigheid om het niet allemaal te hoeven weten. De kunst van het veranderen is accepteren dat we verantwoordelijk zijn voor het proces en niet voor de uitkomst. Alleen dan kan de ander werkelijk veranderen.